Balık Beslemek İsteyenler İçeri :))
Balık beslemek güzel bir hobidir. Rengarenk balıklar bakmasını bilen biri için çok güzel canlılardır. Hatta insan bu hobiye başlayınca, beş altı sene bile ara verse sonra aynı heyecan ile yeniden başlıyabilir. Ama ne yazık ki insanlar bu güzel hobiye genelde birkaç yüz mililitrelik
kavonozlarda, kaplarda yada anca bir-iki litrelik fanusta başlıyor. Ama bilmiyorlar ki o savunmasız hayvanlar basledikleri kaplarda yaşıyamaz.
Aslında bu konu daha farklı. Yani, belki balıklar -tabi sağlam ve dayanıklı olan türleri- o kaplarda yaşıyabilir ama yaptıkları şeye sadece hayyatta kallmak denir. Sonuçta insanlar hücrelerde de yaşıyabiliyor. Kendinizi bir odaya kitleyin. Minicik bir oda olsun ama. Bakın ne kadar dayanabilirsiniz. Sonuçta herhengi bir canlının yaşaması için yiyecek, su ve oksijen yeter. Ama sorun eğer siz bir balığı veya başka bir canlıyı minicik bir yere hapsederseniz ona eziyet olur. Az bir vicdanı olan bir insan bunu yapamaz. Neyse. Konuyu balıktan vicdana getirdim. Asıl konuya geri döneyim. : ) Balık beslemek istiyorsanız yada şu anda, dediğim gibi uygun olmayan bir ortamda besliyorsanız ilk önce -en az iki üç hafta araştırma yapmalısınız. İşte bende, bu çabaya girmiş ve araştırma yapmak isteyenler için başlangıç rehberi olsun diye birşeyler yazmak istiyorum. İnşallah bu yazım bazıların işine yarar. Şimdi ilk olarak beslemek istediğiniz balığa karar vermelisiniz. Arayıp bulduğunuz balıklardan hangisinin kendi imkanlarınıza daha uygun olduğuna karar verin ve öyle başlayın bu hobiye. Ama eğer zaten bir balığınız yada akvaryumunuz var ise, o balığın ihtiyaçlarına uygun bir akvaryum yada o akvaryuma uygun balık almalısınız.
Bir diğer hususlardan biri de şu, araştırmadan, bi görüp anlık heves ile yada hediye olarak gelen ve alınan balıkların genelde türleri bilinmiyor. Sonuçta türünü bilmediğiniz bir canlının ihtiyaçlarını da bilemezsiniz ve ona uygun bir ortam oluşturamazsınız. İşte bu yüzden eğer elinizde bir balık varsa ilk türünü öğrenmekle başlayın işe. Sonra bakılması için gereken şeyleri öğrenin.
Peki elinizde bir balık var ama türünü bilmiyorsunuz. Bu balığın türünü öğrenmek için biraz bir araştırma yapmalısınız. Tabi bu bazıları için zordur. Bu yüzden, genelde ilk başlayanların baktıkları balıklar hakkında liste
yapmak istiyorum.
▪Beta
▪Lepistes
▪Moli
▪Plati
▪Cory
▪Japon
[B]Beta[/B]:
Betalar en sık rastlanılan balıktır. Dayanıklı olduğu için ilk başlayanlara tavsiye edilir. Labirent adlı organları vardır. Bu organ sayesinde insanlar gibi havadaki oksijeni kullanabilirler. Betalar loş ortamlarda bakılmalıdır. Yani akvaryuma alacağınız ışık fazla güçlü olmamalı. Doğasında genelde çamurlu ve oksijensiz sularda yaşadıkları için akvaryumda ayrıca hava motoru, hava taşı tarzı şeyler gerekme. Filtre olarak pipo yada şelale filtre tercih edilmeli. Çünkü fazla akıntılı olmayan bir ortamda bakılmalı. Eğer fazla akıntılı ortamda yaşarsa strese girme ihtimali var. Isı da önemlidir betalar için. 27-28 derece iyidir.
Eğer yeriniz varsa 30 litrelik bir akvaryum almalısınız. Yeriniz yoksa en az 15 litrelik bir akvaryum tercih edin.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190329131.jpg[/IMG]
[B]Lepistes[/B]:
Lepistesler yine en çok beslenen ve popüler balıklardan biridir. Özellikleri erkeklerin uzun ve renkli kuyrukları insanı cezbeder. Bitkili bir akvaryumda bakılması daha iyidir. En az 30-40 litrelik bir akvaryumunuz olmalı. Erkek ile dişi farkı çok kolaydır. Genelde daha renkli olanlar
ve kuyrukları daha büyük olanlar erkektir. Fazla yavru yapmak ile ünlüdürler. Yani çok hızlı ve kolay üreyebilirler. Bu yüzden acami bir hobici hamile balık, yavru balık gibi kavramlar ile karşılaşmak istemiyorsa bu türü tercih etmemeli bence. İlla beslemek isterseniz sırf dişi yada
sırf erkek olan bir akvaryum da bakılmalı. Eğer yavru olacak şekilde erkek dişi karışık bakarsanız bol bitkili yapın. Kesinlikle yavruluk kullanmayınız. Moss, tilki kuyruğu gibi yavru balıklara saklanma alanı oluşuracak bitkiler tercih edin. Yada rafya alıp suya yavruların saklanabileceği şekilde bir mekan oluşturun. Akvaryum derecesi yaklaşık olarak 25-28 olmalı.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190329101.jpg[/IMG]
[B]Moli[/B]:
Moli balığı biraz fazla hacim ister. Sağlıklı bir balık için en az 60 litre gerekir. Bu türü de bitkili akvaryumda bakılırsa daha iyi olur. Buda aynı şekilde 25-28 derece arasında bakılmalı. Akvaryumda 1e3d gibi bakılmalı. Yani bir erkeğe en az 3-4 dişi balık düşmeli. Bu balık da lepistes gibi canlı doğurandır. Yine yavrular için yavrulama alanı oluşturun. Özellikler siyah moliler tuza ihtiyaç duyarlar. 10 litreye 5-15 gram tuz atarak balığa direnç kazandırabilirsiniz.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190319311.jpg[/IMG]
[B]Cory[/B]:
Coryler genelde çöpcü olarak bilinir. Ama kesinlikle akvaryumdaki pislikleri yemez. Corylerin yediği tek şey yere düşen yemlerdir. Ve her akvaryumda bulunması gerekmez. Mesela 20 litrelik bir akvaryumunuz varsa o akvaryuma illa almak zorunda değilsiniz. En az 50 litrede
bakılması gereken bir balığı 20 litreye hapsetmeyin diyorum yani. Aslında türe göre değişiklik gösterebilir bu hacim. Ama genelde cory türlerini en az 40-50 litre de bakmalısınız. Mesela cüce cory 25 litre de, pigme cory ise 30 litre de bakılabilir. Bi diğer önemli konu da şu ki yeterli hacminiz varsa bir yada iki tane almayın. Alacaksanız sürü olarak 6 tane alın. Sürü halinde almazsanız strese girebilirler. Coryler için önemli bir husus da şudur ki, yerde yemek ararken bıyıklarını kullanırlar. Bu bıyıklar çok hassastır ve akvaryumun tabanında balığın bıyıklarını zarar vermeyecek şekilde, ince taneli bir kum kullanılmalı. Buda ya silis kumdur yada dere kumu.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190321151.jpg[/IMG]
[B]Japon[/B]:
Japon balığı, bu hobiye başlayan başlamayan herkesin bildiği bir balıktır. Akvaryumcuların bir fanus ile verdiği balık türlerinden önde gelenidir. Ama aslında bu balık havuzlar için daha uygundur. Soğukta su sazanı diye geçen bu tür, adı üstünde soğuk su balığıdır ve soğuğa dayanıklıdır. Bu sayede dışarıda, bir havuzda yaşıyabilir. Uzun süreli yaşayan bir tür olan bu balığı eğer akvaryumda bakmak isterseniz 2-3 litrelik fanuslarda değil en az 40 litrelik bir akvaryumda bakmalısınız. Tabi sadece bir balık için 40 litre. İki balık için 80 litre. Bu yüzden zaten havuza daha uygundur. Ayrıca bu balığın akvaryumumda da kum ince olmalı. Çünkü bu balık kumu alıp sürekli ağızları ile oynarlar. En uygun kum silis yada dere kumudur bu arada.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190322201.jpg[/IMG]
Bu şekilde genelde bakılan balıklar hakkında yanlış bilinen şeyleri ve haklarında kısa birkaç bilgi işinize yarıyabilir. Ama eğer bu balıklardan herhengi birini besliyorsanız daha çok araştırma yapmalısınız ve uygun ortam oluşturmalısınız. Şimdi de sıra akvaryum hobisinin genel bilgilerini ve bakmak hakkında gerekli bilgilere geldi.
[K]1)Akvaryum[/K]
Balıklar için akvaryum tabikide en önemli unsurdur. Aslından akvaryum değil hacim önemli. Yukarıda anlattığımda gibi hacim balıktan balığa değişir. Bakacağınız balığın en az kaç litrede bakılması gerektiğini öğrenmelisiniz. Bazı balıklarda genişlik, uzunluk gibi etkenler önemlidir. Mesela melek balığının bakıldığı akvaryumun uzunluğu en az 45 cm olmalı. Bunun gibi bazı balıklarda bazı ölçülere dikkat edin. Bunu da göz önünde bulundurmalısınız. Ayrıca akvaryumu dikey şekilde değil de yatay şekilde almanızı daha iyi olur. Yani,
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190335141.jpg[/IMG]
Böyle bir akvaryum değil de,
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190335401.jpg[/IMG]
Böyle bir akvaryum daha uygun.
Ayrıca kesinlikle fanusta balık beslemeyin. Büyük bir fanus bile olsa. Bu sadece hacim küçüklüğunden değildir. Fanusun -aslında sadece fanus değil. Herhangi yuvarlak
bir cam kap. Kavanoz, dekorotif yuvarlak akvaryum, oval ince uzun akvaryum. Yani herhangi bir yuvarlak kabın- eğri olan camı ışığı tam ve düzgün yansıtmadığı için, o kapta yaşayan canlanın gözlerinin bir süre sonra bozulmasın yol açar. Eğer kafanızı bir fanusa sokarsanız ne dediğimiz azıcık anlarsınız. Yada dışarıdan içerideki balığa bakınca daha büyük gözüktüğü fark edersiniz.
[K]2) Dekorasyon [/K]
Dekarasyon da en çok yapılan yanlış akvaryumun içine yapay bitki, şekilli mağara yada renkli çakıl taşı
konmasıdır. Bu dekorların sorunu şudur ki, renkli olması için kullandıkları boyaların suya salınım yapar. Yani içindeki, balığa zarar verecek kimyasal maddelerin suya karıştır. Tabi bu hemen olmaz. Bi süre kalınca olur. Hatta size bir örnek vereyim. Düşünün guaj boya yada akrilik boyayı suya dönerseniz yada kurumuş bir boya parçasına suya koyarsanız o boya tabiki de suya rengini, kokusunu, kimyasalını verir. İşte bu yüzden akvaryuma renkli süsleri koymaktan kaçının. Dekor olarak seçeceğiniz malzemeler akvaryumcular da satılan mangrow kökü, yati kökü, iyice yıkanması ve sirkeli suda bekletilmiş ve akvaryumda kullanılabilecek dal parçaları -internete akvaryumda kullanılabilecek ağaç dalları yazarsanız karşınıza liste çıkar.-, yine akvaryumcularda satılan drogon kayası, lav taşı, denizden bulduğunuz herhangi bir taş ve bulduğunuz bir taş -suda dağılan yapıda yada suyun rengini değiştiren taşlar dışında tabiki de- kullanabilirsiniz. Ayrıca meşe yaprağı, capatta, malta eriği yaprağı yaprağı gibi yapraklar ile de dekarasyon yapabilirsiniz.
[K]3)Bitki[/K]
"Şimdi yapay bitki koymayacaksak akvaryuma bitki koyabilir miyiz?" diye soran arkadaşlara hemen cevap veriyorum. Evet koyabilirsiniz. Ben bu hobiye başlamadan önce akvaryuma bitki konulduğunu, su bitkisi olduğunu
biliyordum ama onları sadece denizin dibindeki yosunlar olduğunu sanıyorum. Araştırmaya başladığımda öğrendim bunları. Neyse ben asıl bitki konusuna geçeyim. Bitki olarak birsürü seçeneğiniz var. Rizomlu bitkiler, mosslar, su üstü bitkileri, çiçekli bitkiler, gövdeli bitkiler; co2 ile gelişen bitkiler, fazla ışığa ihtiyaç duyan bitkiler, fazla ışıkta çürüyen bitkiler, gübre desteği isteyen bitkiler;
kolay bitkiler, zor bitkiler; arka plan bitkileri, ön plan bitkileri, orta plan bitkileri, zemin bitkisi. Kısaca baya bi seçeneğiniz var ama bunların bazıları zor. Yani bakımı zor. Co2 (karbondioksit) ve gübresiz çürüyen bitkiler mesela. Kolay olanlar ise co2 olmadan hayatta kalabiliyor. Benim size birkaç bitki tavsiyem olacak. Bunlar çoğu akvaryumcuda bulunabilen ve kolay bitkiler. Moss, java fern, su mercimeği, pistia, anubias, tilki kuyruğu, cabomba, kriptekorin. Bu bitkileri araştırıp, bakabilirsiniz.
[K]4)Filtre, Isıtıcı, Havalandırma[/K]
Belki de bitkiden sonra en kafa karıştırıcı konu bu. En azından bence. :P Filtre, hava motoru, hava taşı, ısıtıcı gibi aparatlar balıkların hayatta kalması için önemli konulardan biri. Peki bunları neye göre alıyorlar? Mesela filtre. Filtre de debi kavramı vardır. Suyun filtre den çıkış
hızını gösterir. Ama debi dışında fazla akıntı yapmayan ve akıntı yapan diye iki çeşit filtre vardır diyebiliriz. Örnek, betalar durgun sularda yaşadıkları için fazla akıntı yapmayan filtreye ihtiyaç duyarlar. Bu yüzden ya pipo
filtre yada şelale (askı) filtre kullanılmalı. Bu arada filtre çeşitleri şunlardır, şelale filtre, pipo filtre, iç filtre, dış filtre, sump.
[B]Şelale filtre[/B]
Suyu alıp şelale gibi yukarıdan verir.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190345221.jpg[/IMG]
[B]Pipo filtre[/B]
Pipo filtre süngerli bir filtredir. Süngerleri suyu süzüp borudan verir. Farklı farklı şekilleri vardır. Ama genel olarak sünger ve borudan ibarettir. Üretim filtresi diye de geçiyor.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190344401.jpg[/IMG]
[B]İç filtre[/B]
Dikdörtgen gövdesinin içinde suyu temizleyecek malzemeler bulunur ve borudan alıp, gövdeden geçip, başka bir borudan suyu geri verir. Akvaryumun içinde olur.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190342491.jpg[/IMG]
[B]Dış filtre[/B]
Dış filtrenin iç filtreden tek farklı daha büyük hacimli akvaryumlar için kullanılması ve filtrenin suyun içinde
değil dışarıda olmasıdır. Bir boru ile suyu alıp geri verir.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190343561.jpg[/IMG]
[B]Sump[/B]
Sump büyük akvaryumlar (300-400 litre gibi) için kullanılır. Akvaryum dolabının altında, akvaryumun yarısı boyutunda cam dikdörtgen düşünün. Bu dikdörtgenin içinde yine cam ile bölmeler vardır ve bu bölgelerin içinde seramik, sünger gibi suyu temizleyecek malzemeler konulur. Aşağıdakiler görselde gördüğünüz gibi bölmeler vardır ve bölgelerine için dediğim malzemeler konulur.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190341461.jpg[/IMG]
Isıtıcı için de litre önemli. Mesela 30 litreye 50w lık ısıtıcı iş görür. 80 litreye ise 100w lık bir ısıtıcı alabilirsiniz. Isıtıcı balıklar için önemlidir. Yazın havalar ısındığı için belki gerek olmaz ama kışın kesinlikle gerekir. Aslında yazın da gerekebilir. Çünkü ısıtıcı sadece suyu ısıtmak için değil, aynı zamanda suyun ısısını sabitlemek için de kullanılır. Balıkların hastalanmalarının bir nedeni de ani ısı değişimidir.
Hava taşı yada hava motoru gibi kavramlarla da karşılaşırsınız sıkça. Aslında daha çok hava motoru. Peki
ne işe yarar bu hava şeysleri? Fark ettiyseniz konunun başlarında size şöyle bir şey söylemiştim, "Sonuçta herhengi bir canlının yaşaması için yiyecek, su ve oksijen yeter.". Evet balıklar için de oksijen gerekir. Ama hepsinde aynı oranda değil. Kirli ve çamurlu suçlarda yaşayan betalar mesela. Onlara hava motoru kullanmanıza gerek yoktur. Ama japonlara ekstradan hava motoru kullanmalısınız. İşte böyle balıklar için hava motoru yada hava taşı suya oksijen verir. Herkesin bilmediği bir konu vardır. Benim de ışık konusu. Işık hakkında hiçbir fikrim yok gerçekten. Bi watt kavramını, ampulü ve ledi biliyorum. Bu yüzden başlığa ışığı eklemedim. :D :))
[K]5) Balık Alırken[/K]
Balık almak tabikide bu hobinin en önemli şeyidir. Balık alırken sağlıklı bir balık almak hobiye başlangıç için iyi bir şeydir. Bu yüzden akvaryumcuda balık seçerken en uygun ortamda bakılan ve en sağlıklı gözüken balığı almalısınız. Peki balığının sağlıklı olduğunu nasıl anlarsınız. Bana bu konu çok karışık gözüküyordu ama aslında değil. Sadece bakıldığında halsiz gibi gözüken, hiç hareket etmeyen, sürekli dipte duran balığı almayın. Ve özellikle yüzgecini dikkatli bakın. Kuyruk erimesi yada kuyruk kısılması olmasın. Ayrıca iyice inceleyin. Bir kızarıklık, yara, kanama varsa da almayın.
[K]6) Yemleme[/K]
Balığın hayatta kalması için tabikide yemleme önemlidir. Peki nasıl yemleme yapılmalı? İlk olarak kesinlikle markasız yemler almayın. Kilitli poşetlerde satılan yemler mesela. Ahm, Jbl, Tetra, Sera gibi bilindik ve kaliteli yemleri kullanın. Ayrıca sadece yem kullanmayın. Eğer otçul balık ise haşlanmış sebze gibi ek besinler verebilirsiniz. Etçil balıklara da olabildiğince böcek verin. Öyle tüm böcekleri değil tabi. Mesela su piresi, artemia, un kurdu, kan kurdu gibi canlı yem alın. Hatta alıp bir pet şişede üretim yapabilirsiniz. Böylelikle hiç bitmez yem. Tabi canlı yeme imkanınız yoksa yada ilgilenemezseniz mecbur değil. Ama kurutulmuş kan kurdu, kurutulmuş su piresi, kurutulmuş karides gibi kutularda satılan kurutulmuş veya dondurulmuş yemlerden almanızı çok iyi olur. Ve yine kesinlikle bir tane yem almayın. En az 3 çeşit yem alın.
[K]7) Hastalık[/K]
Balıklarda genelde gözlenen hastalıklar şunlardır,
-Kuyruk erimesi
-Kuyruk kısılması
-Beyaz benek
-İç parazit
Eğer balığınızda herhangi bir halsizlik fark ettiğinizde yukarıda yazdığım hastalıklara bakabilirsiniz. Ben yine de az bir tanıyalım.
[B]Kuyruk Erimesi[/B]
Kuyruk erimesi kötü su şartlarından olur. Sera boktapur tavsiye edilir bu hastalıkta. Ama eğer hastalığı daha yeni ise su şartlarını düzeltmek ve kaliteli yemleme ile düzelebilir.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190351201.jpg[/IMG]
[B]Kuyruk Kısılması [/B]
Kuyruk kısılması stresten kaynaklanır. Tedavi için stres kaynağını ortadan kaldırabilirsiniz.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190351511.jpg[/IMG]
[B]Beyaz Benek[/B]
Bu hastalıkta stresten olur. Tedavi için yemeklerde kullanılna iri tuzlar kullanılır. Balığın vicudunda küçük beyaz benekler oluşur ve bulaşıcıdır.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190350441.jpg[/IMG]
[B]İç Parazit [/B]
Bu hastalığına belirtileri kuma sürtünme, sıvı dışkı, karnının içe çökmesi gibi şeylerdir. Tüm hayvanlarda olan bir hastalıktır. Tedavisini bilmiyorum ama kısa bir araştırma ile ilaç bulunabilir.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190353041.jpg[/IMG]
Eğer akvaryumunuz da birden fazla balık olmasını düşünüyorsanız ayrı bir akvaryum yada kap edinin. Hastalıklara karşı karantina akvaryumunuz olması her zaman iyidir. Hastalıklı olduğunuz fark ettiğinizi balığı/balıkları hemen başka bir kaba veya akvaryuma alın ki başka balıklara da bulaşmasın.
[K]8) Taban[/K]
Taban malzemesi olarak çakıl taşı tercih etmeyin. Büyü ktaşların arasına giren yem ve pislikler suyu bozabilir. Bun yüzden kum daha iyi bir seçimdir. Kumsuz yani cama cam akvaryum da yapabilirsiniz ama o zaman hem bakteri kültürünün oluşması için kum olmaz, hem balıkların doğal ortamındaki gibi bir akvaryum olmaz, hem de görüntü anlamında güzel olmaz. Saydığım nedenlerden dolayı ben kum önerisi.
Peki kum olarak ne tercih edebilirsiniz? Birçok kum var. Cory de yada japon da olduğu gibi bir zorunluluk yoksa istediğiniz kumu kullanabilirsin. Hagen, silis, lav kırığı, dere kumu, mercan kırıcı gibi birçok seçenek var göz önünde. Peki bu kumlardan hangisini seçmelisin? Bu soruyu cevaplamak için ilk önce bakmayı planladığınız balığı tanımalısınız. Mesela yumuşak suyu seven bir balığın akvaryumuna mercan kırığı kullanamazsınız çünkü mercan kırığı suyu sertleştirir. Kumda başka önemli unsur da eğer bitki bakmak istiyorsanız ince taneli kum olmamalı. İnce taneli kumların geçirgenliği az olduğu için bitki bir süre sonra çürümeye başlayacaktır. Bu yüzden silis uygun değildir.
Evet yazım burada sona eriyor. Umarım yazımı okuyanlara katkıda bulunacak şeyler anlatabilmişimdir. Son olarak değinmek istediğim bir konu var. Zararlarına bilmelerine rağmen ne yazık ki bazı balık besleyenler fanus kullanıyor. Yer olmaması gibi bahaneleri oluyor ama fanusta balık beslemek kesinlikle yanlış. Aşağıda da fanusun zararları yazıyor zaten.
Önceden değindiğim gibi fanusun camı yamuktur ve bu cam yüzünden ışık düzgün yansıyamaz. Buda balığın gözlerinde bir süre sonra sorunlar meydana getirecektir.
[B]Ayrıca fanus çok küçüktür ve bu durumda hiçbir canlı için yeterli alanı sağlamaz. Bu nedenle balıklar strese girer. Stres te hastalıklar bölümünde anlattığım gibi birçok hastalığa neden olur.
Fanusun yetersiz hacminden dolayı ayrıca içindeki balık düzgün gelişemez ve büyümez.
Az olduğundan dolayı çabuk kirlenen suyu hergün değiştirmeniz gerekmektedir. Bu bir süre sonra insanı baktırır.
Kısaca fanusta balık bakarak insan hem kendine hem de balığa eziyet eder.[/B][IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190354561.jpg[/IMG]
kavonozlarda, kaplarda yada anca bir-iki litrelik fanusta başlıyor. Ama bilmiyorlar ki o savunmasız hayvanlar basledikleri kaplarda yaşıyamaz.
Aslında bu konu daha farklı. Yani, belki balıklar -tabi sağlam ve dayanıklı olan türleri- o kaplarda yaşıyabilir ama yaptıkları şeye sadece hayyatta kallmak denir. Sonuçta insanlar hücrelerde de yaşıyabiliyor. Kendinizi bir odaya kitleyin. Minicik bir oda olsun ama. Bakın ne kadar dayanabilirsiniz. Sonuçta herhengi bir canlının yaşaması için yiyecek, su ve oksijen yeter. Ama sorun eğer siz bir balığı veya başka bir canlıyı minicik bir yere hapsederseniz ona eziyet olur. Az bir vicdanı olan bir insan bunu yapamaz. Neyse. Konuyu balıktan vicdana getirdim. Asıl konuya geri döneyim. : ) Balık beslemek istiyorsanız yada şu anda, dediğim gibi uygun olmayan bir ortamda besliyorsanız ilk önce -en az iki üç hafta araştırma yapmalısınız. İşte bende, bu çabaya girmiş ve araştırma yapmak isteyenler için başlangıç rehberi olsun diye birşeyler yazmak istiyorum. İnşallah bu yazım bazıların işine yarar. Şimdi ilk olarak beslemek istediğiniz balığa karar vermelisiniz. Arayıp bulduğunuz balıklardan hangisinin kendi imkanlarınıza daha uygun olduğuna karar verin ve öyle başlayın bu hobiye. Ama eğer zaten bir balığınız yada akvaryumunuz var ise, o balığın ihtiyaçlarına uygun bir akvaryum yada o akvaryuma uygun balık almalısınız.
Bir diğer hususlardan biri de şu, araştırmadan, bi görüp anlık heves ile yada hediye olarak gelen ve alınan balıkların genelde türleri bilinmiyor. Sonuçta türünü bilmediğiniz bir canlının ihtiyaçlarını da bilemezsiniz ve ona uygun bir ortam oluşturamazsınız. İşte bu yüzden eğer elinizde bir balık varsa ilk türünü öğrenmekle başlayın işe. Sonra bakılması için gereken şeyleri öğrenin.
Peki elinizde bir balık var ama türünü bilmiyorsunuz. Bu balığın türünü öğrenmek için biraz bir araştırma yapmalısınız. Tabi bu bazıları için zordur. Bu yüzden, genelde ilk başlayanların baktıkları balıklar hakkında liste
yapmak istiyorum.
▪Beta
▪Lepistes
▪Moli
▪Plati
▪Cory
▪Japon
[B]Beta[/B]:
Betalar en sık rastlanılan balıktır. Dayanıklı olduğu için ilk başlayanlara tavsiye edilir. Labirent adlı organları vardır. Bu organ sayesinde insanlar gibi havadaki oksijeni kullanabilirler. Betalar loş ortamlarda bakılmalıdır. Yani akvaryuma alacağınız ışık fazla güçlü olmamalı. Doğasında genelde çamurlu ve oksijensiz sularda yaşadıkları için akvaryumda ayrıca hava motoru, hava taşı tarzı şeyler gerekme. Filtre olarak pipo yada şelale filtre tercih edilmeli. Çünkü fazla akıntılı olmayan bir ortamda bakılmalı. Eğer fazla akıntılı ortamda yaşarsa strese girme ihtimali var. Isı da önemlidir betalar için. 27-28 derece iyidir.
Eğer yeriniz varsa 30 litrelik bir akvaryum almalısınız. Yeriniz yoksa en az 15 litrelik bir akvaryum tercih edin.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190329131.jpg[/IMG]
[B]Lepistes[/B]:
Lepistesler yine en çok beslenen ve popüler balıklardan biridir. Özellikleri erkeklerin uzun ve renkli kuyrukları insanı cezbeder. Bitkili bir akvaryumda bakılması daha iyidir. En az 30-40 litrelik bir akvaryumunuz olmalı. Erkek ile dişi farkı çok kolaydır. Genelde daha renkli olanlar
ve kuyrukları daha büyük olanlar erkektir. Fazla yavru yapmak ile ünlüdürler. Yani çok hızlı ve kolay üreyebilirler. Bu yüzden acami bir hobici hamile balık, yavru balık gibi kavramlar ile karşılaşmak istemiyorsa bu türü tercih etmemeli bence. İlla beslemek isterseniz sırf dişi yada
sırf erkek olan bir akvaryum da bakılmalı. Eğer yavru olacak şekilde erkek dişi karışık bakarsanız bol bitkili yapın. Kesinlikle yavruluk kullanmayınız. Moss, tilki kuyruğu gibi yavru balıklara saklanma alanı oluşuracak bitkiler tercih edin. Yada rafya alıp suya yavruların saklanabileceği şekilde bir mekan oluşturun. Akvaryum derecesi yaklaşık olarak 25-28 olmalı.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190329101.jpg[/IMG]
[B]Moli[/B]:
Moli balığı biraz fazla hacim ister. Sağlıklı bir balık için en az 60 litre gerekir. Bu türü de bitkili akvaryumda bakılırsa daha iyi olur. Buda aynı şekilde 25-28 derece arasında bakılmalı. Akvaryumda 1e3d gibi bakılmalı. Yani bir erkeğe en az 3-4 dişi balık düşmeli. Bu balık da lepistes gibi canlı doğurandır. Yine yavrular için yavrulama alanı oluşturun. Özellikler siyah moliler tuza ihtiyaç duyarlar. 10 litreye 5-15 gram tuz atarak balığa direnç kazandırabilirsiniz.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190319311.jpg[/IMG]
[B]Cory[/B]:
Coryler genelde çöpcü olarak bilinir. Ama kesinlikle akvaryumdaki pislikleri yemez. Corylerin yediği tek şey yere düşen yemlerdir. Ve her akvaryumda bulunması gerekmez. Mesela 20 litrelik bir akvaryumunuz varsa o akvaryuma illa almak zorunda değilsiniz. En az 50 litrede
bakılması gereken bir balığı 20 litreye hapsetmeyin diyorum yani. Aslında türe göre değişiklik gösterebilir bu hacim. Ama genelde cory türlerini en az 40-50 litre de bakmalısınız. Mesela cüce cory 25 litre de, pigme cory ise 30 litre de bakılabilir. Bi diğer önemli konu da şu ki yeterli hacminiz varsa bir yada iki tane almayın. Alacaksanız sürü olarak 6 tane alın. Sürü halinde almazsanız strese girebilirler. Coryler için önemli bir husus da şudur ki, yerde yemek ararken bıyıklarını kullanırlar. Bu bıyıklar çok hassastır ve akvaryumun tabanında balığın bıyıklarını zarar vermeyecek şekilde, ince taneli bir kum kullanılmalı. Buda ya silis kumdur yada dere kumu.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190321151.jpg[/IMG]
[B]Japon[/B]:
Japon balığı, bu hobiye başlayan başlamayan herkesin bildiği bir balıktır. Akvaryumcuların bir fanus ile verdiği balık türlerinden önde gelenidir. Ama aslında bu balık havuzlar için daha uygundur. Soğukta su sazanı diye geçen bu tür, adı üstünde soğuk su balığıdır ve soğuğa dayanıklıdır. Bu sayede dışarıda, bir havuzda yaşıyabilir. Uzun süreli yaşayan bir tür olan bu balığı eğer akvaryumda bakmak isterseniz 2-3 litrelik fanuslarda değil en az 40 litrelik bir akvaryumda bakmalısınız. Tabi sadece bir balık için 40 litre. İki balık için 80 litre. Bu yüzden zaten havuza daha uygundur. Ayrıca bu balığın akvaryumumda da kum ince olmalı. Çünkü bu balık kumu alıp sürekli ağızları ile oynarlar. En uygun kum silis yada dere kumudur bu arada.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190322201.jpg[/IMG]
Bu şekilde genelde bakılan balıklar hakkında yanlış bilinen şeyleri ve haklarında kısa birkaç bilgi işinize yarıyabilir. Ama eğer bu balıklardan herhengi birini besliyorsanız daha çok araştırma yapmalısınız ve uygun ortam oluşturmalısınız. Şimdi de sıra akvaryum hobisinin genel bilgilerini ve bakmak hakkında gerekli bilgilere geldi.
[K]1)Akvaryum[/K]
Balıklar için akvaryum tabikide en önemli unsurdur. Aslından akvaryum değil hacim önemli. Yukarıda anlattığımda gibi hacim balıktan balığa değişir. Bakacağınız balığın en az kaç litrede bakılması gerektiğini öğrenmelisiniz. Bazı balıklarda genişlik, uzunluk gibi etkenler önemlidir. Mesela melek balığının bakıldığı akvaryumun uzunluğu en az 45 cm olmalı. Bunun gibi bazı balıklarda bazı ölçülere dikkat edin. Bunu da göz önünde bulundurmalısınız. Ayrıca akvaryumu dikey şekilde değil de yatay şekilde almanızı daha iyi olur. Yani,
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190335141.jpg[/IMG]
Böyle bir akvaryum değil de,
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190335401.jpg[/IMG]
Böyle bir akvaryum daha uygun.
Ayrıca kesinlikle fanusta balık beslemeyin. Büyük bir fanus bile olsa. Bu sadece hacim küçüklüğunden değildir. Fanusun -aslında sadece fanus değil. Herhangi yuvarlak
bir cam kap. Kavanoz, dekorotif yuvarlak akvaryum, oval ince uzun akvaryum. Yani herhangi bir yuvarlak kabın- eğri olan camı ışığı tam ve düzgün yansıtmadığı için, o kapta yaşayan canlanın gözlerinin bir süre sonra bozulmasın yol açar. Eğer kafanızı bir fanusa sokarsanız ne dediğimiz azıcık anlarsınız. Yada dışarıdan içerideki balığa bakınca daha büyük gözüktüğü fark edersiniz.
[K]2) Dekorasyon [/K]
Dekarasyon da en çok yapılan yanlış akvaryumun içine yapay bitki, şekilli mağara yada renkli çakıl taşı
konmasıdır. Bu dekorların sorunu şudur ki, renkli olması için kullandıkları boyaların suya salınım yapar. Yani içindeki, balığa zarar verecek kimyasal maddelerin suya karıştır. Tabi bu hemen olmaz. Bi süre kalınca olur. Hatta size bir örnek vereyim. Düşünün guaj boya yada akrilik boyayı suya dönerseniz yada kurumuş bir boya parçasına suya koyarsanız o boya tabiki de suya rengini, kokusunu, kimyasalını verir. İşte bu yüzden akvaryuma renkli süsleri koymaktan kaçının. Dekor olarak seçeceğiniz malzemeler akvaryumcular da satılan mangrow kökü, yati kökü, iyice yıkanması ve sirkeli suda bekletilmiş ve akvaryumda kullanılabilecek dal parçaları -internete akvaryumda kullanılabilecek ağaç dalları yazarsanız karşınıza liste çıkar.-, yine akvaryumcularda satılan drogon kayası, lav taşı, denizden bulduğunuz herhangi bir taş ve bulduğunuz bir taş -suda dağılan yapıda yada suyun rengini değiştiren taşlar dışında tabiki de- kullanabilirsiniz. Ayrıca meşe yaprağı, capatta, malta eriği yaprağı yaprağı gibi yapraklar ile de dekarasyon yapabilirsiniz.
[K]3)Bitki[/K]
"Şimdi yapay bitki koymayacaksak akvaryuma bitki koyabilir miyiz?" diye soran arkadaşlara hemen cevap veriyorum. Evet koyabilirsiniz. Ben bu hobiye başlamadan önce akvaryuma bitki konulduğunu, su bitkisi olduğunu
biliyordum ama onları sadece denizin dibindeki yosunlar olduğunu sanıyorum. Araştırmaya başladığımda öğrendim bunları. Neyse ben asıl bitki konusuna geçeyim. Bitki olarak birsürü seçeneğiniz var. Rizomlu bitkiler, mosslar, su üstü bitkileri, çiçekli bitkiler, gövdeli bitkiler; co2 ile gelişen bitkiler, fazla ışığa ihtiyaç duyan bitkiler, fazla ışıkta çürüyen bitkiler, gübre desteği isteyen bitkiler;
kolay bitkiler, zor bitkiler; arka plan bitkileri, ön plan bitkileri, orta plan bitkileri, zemin bitkisi. Kısaca baya bi seçeneğiniz var ama bunların bazıları zor. Yani bakımı zor. Co2 (karbondioksit) ve gübresiz çürüyen bitkiler mesela. Kolay olanlar ise co2 olmadan hayatta kalabiliyor. Benim size birkaç bitki tavsiyem olacak. Bunlar çoğu akvaryumcuda bulunabilen ve kolay bitkiler. Moss, java fern, su mercimeği, pistia, anubias, tilki kuyruğu, cabomba, kriptekorin. Bu bitkileri araştırıp, bakabilirsiniz.
[K]4)Filtre, Isıtıcı, Havalandırma[/K]
Belki de bitkiden sonra en kafa karıştırıcı konu bu. En azından bence. :P Filtre, hava motoru, hava taşı, ısıtıcı gibi aparatlar balıkların hayatta kalması için önemli konulardan biri. Peki bunları neye göre alıyorlar? Mesela filtre. Filtre de debi kavramı vardır. Suyun filtre den çıkış
hızını gösterir. Ama debi dışında fazla akıntı yapmayan ve akıntı yapan diye iki çeşit filtre vardır diyebiliriz. Örnek, betalar durgun sularda yaşadıkları için fazla akıntı yapmayan filtreye ihtiyaç duyarlar. Bu yüzden ya pipo
filtre yada şelale (askı) filtre kullanılmalı. Bu arada filtre çeşitleri şunlardır, şelale filtre, pipo filtre, iç filtre, dış filtre, sump.
[B]Şelale filtre[/B]
Suyu alıp şelale gibi yukarıdan verir.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190345221.jpg[/IMG]
[B]Pipo filtre[/B]
Pipo filtre süngerli bir filtredir. Süngerleri suyu süzüp borudan verir. Farklı farklı şekilleri vardır. Ama genel olarak sünger ve borudan ibarettir. Üretim filtresi diye de geçiyor.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190344401.jpg[/IMG]
[B]İç filtre[/B]
Dikdörtgen gövdesinin içinde suyu temizleyecek malzemeler bulunur ve borudan alıp, gövdeden geçip, başka bir borudan suyu geri verir. Akvaryumun içinde olur.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190342491.jpg[/IMG]
[B]Dış filtre[/B]
Dış filtrenin iç filtreden tek farklı daha büyük hacimli akvaryumlar için kullanılması ve filtrenin suyun içinde
değil dışarıda olmasıdır. Bir boru ile suyu alıp geri verir.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190343561.jpg[/IMG]
[B]Sump[/B]
Sump büyük akvaryumlar (300-400 litre gibi) için kullanılır. Akvaryum dolabının altında, akvaryumun yarısı boyutunda cam dikdörtgen düşünün. Bu dikdörtgenin içinde yine cam ile bölmeler vardır ve bu bölgelerin içinde seramik, sünger gibi suyu temizleyecek malzemeler konulur. Aşağıdakiler görselde gördüğünüz gibi bölmeler vardır ve bölgelerine için dediğim malzemeler konulur.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190341461.jpg[/IMG]
Isıtıcı için de litre önemli. Mesela 30 litreye 50w lık ısıtıcı iş görür. 80 litreye ise 100w lık bir ısıtıcı alabilirsiniz. Isıtıcı balıklar için önemlidir. Yazın havalar ısındığı için belki gerek olmaz ama kışın kesinlikle gerekir. Aslında yazın da gerekebilir. Çünkü ısıtıcı sadece suyu ısıtmak için değil, aynı zamanda suyun ısısını sabitlemek için de kullanılır. Balıkların hastalanmalarının bir nedeni de ani ısı değişimidir.
Hava taşı yada hava motoru gibi kavramlarla da karşılaşırsınız sıkça. Aslında daha çok hava motoru. Peki
ne işe yarar bu hava şeysleri? Fark ettiyseniz konunun başlarında size şöyle bir şey söylemiştim, "Sonuçta herhengi bir canlının yaşaması için yiyecek, su ve oksijen yeter.". Evet balıklar için de oksijen gerekir. Ama hepsinde aynı oranda değil. Kirli ve çamurlu suçlarda yaşayan betalar mesela. Onlara hava motoru kullanmanıza gerek yoktur. Ama japonlara ekstradan hava motoru kullanmalısınız. İşte böyle balıklar için hava motoru yada hava taşı suya oksijen verir. Herkesin bilmediği bir konu vardır. Benim de ışık konusu. Işık hakkında hiçbir fikrim yok gerçekten. Bi watt kavramını, ampulü ve ledi biliyorum. Bu yüzden başlığa ışığı eklemedim. :D :))
[K]5) Balık Alırken[/K]
Balık almak tabikide bu hobinin en önemli şeyidir. Balık alırken sağlıklı bir balık almak hobiye başlangıç için iyi bir şeydir. Bu yüzden akvaryumcuda balık seçerken en uygun ortamda bakılan ve en sağlıklı gözüken balığı almalısınız. Peki balığının sağlıklı olduğunu nasıl anlarsınız. Bana bu konu çok karışık gözüküyordu ama aslında değil. Sadece bakıldığında halsiz gibi gözüken, hiç hareket etmeyen, sürekli dipte duran balığı almayın. Ve özellikle yüzgecini dikkatli bakın. Kuyruk erimesi yada kuyruk kısılması olmasın. Ayrıca iyice inceleyin. Bir kızarıklık, yara, kanama varsa da almayın.
[K]6) Yemleme[/K]
Balığın hayatta kalması için tabikide yemleme önemlidir. Peki nasıl yemleme yapılmalı? İlk olarak kesinlikle markasız yemler almayın. Kilitli poşetlerde satılan yemler mesela. Ahm, Jbl, Tetra, Sera gibi bilindik ve kaliteli yemleri kullanın. Ayrıca sadece yem kullanmayın. Eğer otçul balık ise haşlanmış sebze gibi ek besinler verebilirsiniz. Etçil balıklara da olabildiğince böcek verin. Öyle tüm böcekleri değil tabi. Mesela su piresi, artemia, un kurdu, kan kurdu gibi canlı yem alın. Hatta alıp bir pet şişede üretim yapabilirsiniz. Böylelikle hiç bitmez yem. Tabi canlı yeme imkanınız yoksa yada ilgilenemezseniz mecbur değil. Ama kurutulmuş kan kurdu, kurutulmuş su piresi, kurutulmuş karides gibi kutularda satılan kurutulmuş veya dondurulmuş yemlerden almanızı çok iyi olur. Ve yine kesinlikle bir tane yem almayın. En az 3 çeşit yem alın.
[K]7) Hastalık[/K]
Balıklarda genelde gözlenen hastalıklar şunlardır,
-Kuyruk erimesi
-Kuyruk kısılması
-Beyaz benek
-İç parazit
Eğer balığınızda herhangi bir halsizlik fark ettiğinizde yukarıda yazdığım hastalıklara bakabilirsiniz. Ben yine de az bir tanıyalım.
[B]Kuyruk Erimesi[/B]
Kuyruk erimesi kötü su şartlarından olur. Sera boktapur tavsiye edilir bu hastalıkta. Ama eğer hastalığı daha yeni ise su şartlarını düzeltmek ve kaliteli yemleme ile düzelebilir.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190351201.jpg[/IMG]
[B]Kuyruk Kısılması [/B]
Kuyruk kısılması stresten kaynaklanır. Tedavi için stres kaynağını ortadan kaldırabilirsiniz.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190351511.jpg[/IMG]
[B]Beyaz Benek[/B]
Bu hastalıkta stresten olur. Tedavi için yemeklerde kullanılna iri tuzlar kullanılır. Balığın vicudunda küçük beyaz benekler oluşur ve bulaşıcıdır.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190350441.jpg[/IMG]
[B]İç Parazit [/B]
Bu hastalığına belirtileri kuma sürtünme, sıvı dışkı, karnının içe çökmesi gibi şeylerdir. Tüm hayvanlarda olan bir hastalıktır. Tedavisini bilmiyorum ama kısa bir araştırma ile ilaç bulunabilir.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190353041.jpg[/IMG]
Eğer akvaryumunuz da birden fazla balık olmasını düşünüyorsanız ayrı bir akvaryum yada kap edinin. Hastalıklara karşı karantina akvaryumunuz olması her zaman iyidir. Hastalıklı olduğunuz fark ettiğinizi balığı/balıkları hemen başka bir kaba veya akvaryuma alın ki başka balıklara da bulaşmasın.
[K]8) Taban[/K]
Taban malzemesi olarak çakıl taşı tercih etmeyin. Büyü ktaşların arasına giren yem ve pislikler suyu bozabilir. Bun yüzden kum daha iyi bir seçimdir. Kumsuz yani cama cam akvaryum da yapabilirsiniz ama o zaman hem bakteri kültürünün oluşması için kum olmaz, hem balıkların doğal ortamındaki gibi bir akvaryum olmaz, hem de görüntü anlamında güzel olmaz. Saydığım nedenlerden dolayı ben kum önerisi.
Peki kum olarak ne tercih edebilirsiniz? Birçok kum var. Cory de yada japon da olduğu gibi bir zorunluluk yoksa istediğiniz kumu kullanabilirsin. Hagen, silis, lav kırığı, dere kumu, mercan kırıcı gibi birçok seçenek var göz önünde. Peki bu kumlardan hangisini seçmelisin? Bu soruyu cevaplamak için ilk önce bakmayı planladığınız balığı tanımalısınız. Mesela yumuşak suyu seven bir balığın akvaryumuna mercan kırığı kullanamazsınız çünkü mercan kırığı suyu sertleştirir. Kumda başka önemli unsur da eğer bitki bakmak istiyorsanız ince taneli kum olmamalı. İnce taneli kumların geçirgenliği az olduğu için bitki bir süre sonra çürümeye başlayacaktır. Bu yüzden silis uygun değildir.
Evet yazım burada sona eriyor. Umarım yazımı okuyanlara katkıda bulunacak şeyler anlatabilmişimdir. Son olarak değinmek istediğim bir konu var. Zararlarına bilmelerine rağmen ne yazık ki bazı balık besleyenler fanus kullanıyor. Yer olmaması gibi bahaneleri oluyor ama fanusta balık beslemek kesinlikle yanlış. Aşağıda da fanusun zararları yazıyor zaten.
Önceden değindiğim gibi fanusun camı yamuktur ve bu cam yüzünden ışık düzgün yansıyamaz. Buda balığın gözlerinde bir süre sonra sorunlar meydana getirecektir.
[B]Ayrıca fanus çok küçüktür ve bu durumda hiçbir canlı için yeterli alanı sağlamaz. Bu nedenle balıklar strese girer. Stres te hastalıklar bölümünde anlattığım gibi birçok hastalığa neden olur.
Fanusun yetersiz hacminden dolayı ayrıca içindeki balık düzgün gelişemez ve büyümez.
Az olduğundan dolayı çabuk kirlenen suyu hergün değiştirmeniz gerekmektedir. Bu bir süre sonra insanı baktırır.
Kısaca fanusta balık bakarak insan hem kendine hem de balığa eziyet eder.[/B][IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/208569/190720190354561.jpg[/IMG]
Balık Beslemek İsteyenler İçeri :))
19 Temmuz 2019
Balık beslemek güzel bir hobidir. Rengarenk balıklar bakmasını bilen biri için çok güzel canlılardır. Hatta insan bu hobiye başlayınca, beş altı sene bile ara verse sonra aynı heyecan ile yeniden başlıyabilir. Ama ne yazık ki insanlar bu güzel hobiye...